Τη δεκαετία του 1980 πέρα από την άνοδο που είχε σε πολλά θέματα η χώρα μας, σημαντικά ήταν και τα πράγματα που διαφοροποιήθηκαν, που εξελίχθηκαν, που αναπτύχθηκαν πέρα από ποιοτικά και ποσοτικά.
Ένα από αυτό ήταν η μουσική, το τραγούδι. Η Ελλάδα είχε βγάλει σπουδαίες φωνές στο παρελθόν, αλλά τότε ήταν η σειρά της ποσότητας. Πολλοί νέοι, ανερχόμενοι, δοκίμαζαν την τύχη τους, γνωρίζοντας πως είναι ευκολότερο να γίνουν γνωστοί, να κάνουν επιτυχία.
Δεν υπήρχε βέβαια το internet, έτσι η επιτυχία δεν κρινόταν από τα κλικς ή τα likes, αλλά από τις πραγματικές αντιδράσεις του κόσμου. Μια σπουδαία στιχουργός, η Λίνα Νικολακοπούλου, αντιλήφθηκε την τάση αυτή και την αποτύπωσε άριστα στο «χειροκρότημα», το οποίο «έντυσε» μουσικά η Δήμητρα Γαλάνη και ερμήνευσε η Άλκηστης Πρωτοψάλτη.
Όλα αυτά πίσω στο 1987, όταν ακούστηκε για πρώτη φορά, συνοδεία μελωδίας, ο στίχος που έγινε… ατάκα για χρόνια.
«Κι είμαστε ακόμα ζωντανοί
στη σκηνή σαν ροκ συγκρότημα
κι αν μας αντέξει το σκοινί
θα φανεί στο χειροκρότημα»
Αυτό το τελευταίο έγινε… ατάκα σταθμός. Ηταν τόσο μεγάλη η δόση αλήθειας που η φράση «έμεινε» στο μυαλό όλων. Εκεί, στο χειροκρότημα που έρχεται στο τέλος, θα φανεί το αποτέλεσμα της προσπάθειας. Εκεί, με κριτές την πλειοψηφία του κόσμου, θα φανεί αν άντεξες.
Ο στίχος μου ήρθε ξανά στο μυαλό χθες βράδυ, με το σφύριγμα της λήξης στο Ελλάδα-Κροατία. Ένα παιχνίδια που δεν περιμέναμε πολλά. Το 4-1 στο Ζάγκρεμπ είναι ξεκαθαρίσει κατά πολύ το τοπίο και χθες κυνηγούσαμε ένα Θαύμα που ελάχιστοι πίστεψαν πως μπορούμε να διεκδικήσουμε με ρεαλιστικές πιθανότητες.
Κι όμως, στο τέλος το… σκοινί άντεξε την Εθνική. Και αυτό φάνηκε στο χειροκρότημα. Όρθιος ο περισσότερος κόσμος απέδωσε, με ένα δυνατό χειροκρότημα, τα εύσημα στην ομάδα.
Τα άξιζε. Κι ας διασύρθηκε στο Ζάγκρεμπ. Κι ας έκανε αμέτρητα λάθη. Κι ας έκανε μια από τις χειρότερες εμφανίσεις της εικοσαετίας. Αυτό που μετρά στο τέλος δεν είναι το «ένα», αλλά τα «πολλά». Και στα «πολλά» η Εθνική πήρε καλό βαθμό.
Εγινε ξανά ομάδα, χάρη στην τακτική δουλεία του Σκίμπε. Εγινε ξανά «οικογένεια», όπως προέκυψε από τις δηλώσεις όλων και κυρίως του αρχηγού, του Σωκράτη Παπασταθόπουλου. Εδειξε ξανά πως μπορεί, σε παιχνίδια δύσκολα όπως αυτά με τη Βοσνία και το Βέλγιο. Πέτυχε τον βασικότερο στόχο της διετίας, αυτόν της πρόκρισης στα μπαράζ.
Εφτασε να τα παίζει όλα γι όλα σε δύο βράδια απέναντι στους (επίσης αήττητους σε διαδικασία μπαράζ, μην το ξεχνάμε αυτό) πολύ ποιοτικούς Κροάτες. Δεν τα κατάφερε, ίσως και λόγω ενός και μόνο κακού βραδιού. Δεν θα μάθουμε ποτέ τι θα γινόταν αν η Ελλάδα δεν έκανε αυτή την τραγική εμφάνιση στο Ζάγκρεμπ.
Από το «χθες» η Εθνική οφείλει να κρατήσει τα θετικά, που είναι η επιστροφή στις βάσεις. Σήμερα πρέπει να ηρεμήσει, να σχεδιάσει την επόμενη μέρα και, πάνω από όλα, να κάνει τα πάντα για να διατηρήσει την ηρεμία στο εσωτερικό της. Από αύριο ξεκινά σιγά σιγά η προετοιμασία για τον επόμενο στόχο, την πρόκριση στο Euro του 2020.
Ο κόσμος στην Ελλάδα, και περισσότερο ο φίλαθλος κόσμος, δεν χειροκροτεί εύκολα. Ειδικά όταν το χειροκρότημα δεν είναι συνοδευτικό ενός τροπαίου ή μιας επιτυχίας. Το χθεσινό χειροκρότημα σημαίνει πολλά, και πρέπει να γίνει η βάση για το επόμενο βήμα.